บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา ฮิจิกาตะ โทชิโซ (ญี่ปุ่น: 土方 歳三 โรมาจิ: Hijikata Toshizō 31 พฤษภาคม ค.ศ. 1835 - 20 มิถุนายน ค.ศ. 1869) เป็นอดีตรองหัวหน้ากลุ่มตำรวจพิเศษ "ชินเซ็งงูมิ" ของรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะ ผู้มีสมญานามว่า "รองหัวหน้าปิศาจ" (ญี่ปุ่น: 鬼の副長 โรมาจิ: oni no fukuchō ทับศัพท์: โอนิ โนะ ฟูกูโจ) ซึ่งหลังจากรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะล่มสลาย เขาได้เข้าร่วมกับกองทัพของสาธารณรัฐเอโซะในการต่อต้านการฟื้นฟูสมัยเมจิจนกระทั่งเสียชีวิตในการรบ ในแวดวงนักดาบญี่ปุ่นนับถือกันว่าฮิจิกาตะเป็นนักดาบผู้มีพรสวรรค์อันยิ่งใหญ่คนหนึ่ง